حەییەى كوڕی حابیس(رضي الله عنه)
ناوى حەییەى كوڕی حابیسی كوڕی رەبیعەی تەمیمیە، حەییە فەرموودەیەكى لە پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوە، بەڵام ئیبن حەجەر پێی وایە حەییە ئەو فەرموودەى لە باوكیەوە بیستووە كە باوكى لە پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) بیستوویەتى.[1]
فەرموودەكەش ئەوەیە كە پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى (العین حق)،[2] (چاو حەقە).
حوبەیشی كوڕی خالید(رضي الله عنه)
ناوى حوبەیشی كوڕی خالیدی كوڕی سەعدى خوزاعیە، كونیەكەی ئەبوو صەخرە، خوشكێكی هەبوو بە ناوى ئوممو مەعبەد.[3]
كوڕێكیشی هەبوو بە ناوى هیشام كە فەرموودەى لە باوكیەوە گێڕاوەتەوە.[4]
حوبەیش لە فەتحى مەككەدا بەشدارى كرد و تیایدا شەهید بوو، چونكە حوبەیش لە بەشی سوپاكەى خالیدی كوڕی وەلیددا بوو،[5]هۆكارى كوژرانەكەشی ئەوەبوو كە حوبەیش رێی جیاى گرتەبەر و لە سوپاكە جیابوویەوە، ئەوو كورزى كوڕی جابیر، ئەوەبوو هەردووكیان كوژران.[6]
حوبشی
ناوى حوبشی كوڕی جەنادەى كوڕی نەصرى سەلوولیە، ئەم هاوەڵە یەكێكە لە بەشداربوانى حەجى ماڵئاوایی، دواى وەفاتى پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) ژیا و چوو لە كووفە نیشتەجێ بوو، لە سەردەمى خیلافەتى عەلى كوڕی ئەبووطالیبدا لەناو سوپاى عەلیدا بەشدارى جەنگەكانى كرد.[7]
حوبشی فەرموودەى لە پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوەو دەڵێت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) فەرمووى (من سأل و له ما يغنيه فإنما يأكل الجمر)،[8] (هەركەس هێندەى پێویستى هەبێت و سواڵ و داواش بكات ئەوە پشكۆ دەخوات).
حوبشی دەڵێت لە حەجى ماڵئاوایی لە عەرەفدا بووین پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) راوەستابوو، دەشتەكیەك هات بۆ لاى و لایەكى عەباكەى پێغەمبەرى خواى (صلى الله عليه وسلم) گرت و داواى شتی لێكرد، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) شتێكی پێ بەخشی، ئیتر لەو كاتەوە سواڵ حەرام كرا، پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) فەرمووى (بۆ كەسی دەوڵەمەند سواڵ و داواكردن حەلآڵ نیە، بۆ كەسی بەتوانا و سەلامەتیش سواڵ حەلآل نیە، مەگەر بەس بۆ كەسی زۆر هەژار یان پێگیراوى ناچار، هەركەس داوا لە خەڵك بكات بۆ ئەوەى سامانەكەى پێ زیاد بكات، لە رۆژی دواییدا دەموچاوى بریندارە).[9]
حوەيطيبى كوڕی عەبدولعوززا (رضي الله عنه)
ناوى حوەيطيبى كوڕی عەبدولعوززاى كوڕی ئەبی قەیسى قورەیشی عامیریە، كونیەكەى ئەبوو موحەممەدە، لە فەتحى مەككەدا موسڵمان بوو، لە غەزاى حونەیندا بەشدارى كرد.[10]
حوەيطيب دەڵێت لە سەردەمى نەفامیدا دانیشتببووین كە ئافرەتێك هات و پەناى گرت بە كەعبە لە مێردەكەى، مێردەكەى هات و دەستى راكێشا بۆ ژنەكەى، ئەوەبوو دەستى لەكار كەوت، دواتریش لە كاتى هاتنى ئیسلامدا بینیم هەر دەستى لەكاركەوتبوو.[11]
حوەيطيب دواتر چوو لە مەدینە نیشتەجێ بوو و خانووەكەى خۆی لە مەككە فرۆشت بە موعاویە بە چل هەزار دینار.[12]
دەوترێت ئەم هاوەڵە نزیكەی سەد و بیست ساڵ ژیاوەو لە سەردەمى موعاویەى كوڕی ئەبووسوفیان و لە ساڵی پەنجاو چوارى كۆچیدا وەفاتى كردووە.
حوەییەصەى كوڕی مەسعوود(رضي الله عنه)
ناوى حوەییەصەی كوڕی مەسعوودى كوڕی كەعبە، ئەم هاوەڵە لە پشتیوانانە، بەشدارى كردووە لە غەزاى ئوحوددا، دواتریش لە غەزاى خەندەق و هەموو غەزاكانى تریشدا بەشدارى كردووە.[13]
هێشتا حوەییەصە موسڵمان نەبووبوو كە كاتێك پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) پاش كوژرانى كەعبی كوڕی ئەشرەف فەرمووى هەر جوولەكەیەكتان گرت بیكوژن، حوەییەصە بازرگانێكی جوولەكەى بینی و كوشتى.[14]
حوەییەصە دەڵێت من هێشتا مێرمنداڵێك بووم لە مەدینە كە لەگەڵ جوولەكەكان تێكەڵ بوین، ئەوان دەیانوت لە مەككە پێغەمبەرێك دەردەكەوێت ناوى وەحمەدەو كۆتاى پێغەمبەرانەو لە كتێبماندا باسی كراوەو سیفەتى ئاواو ئاوایە، ئەوەبوو كابرایەكى بەنى عەبدولئەشهەل هات و هاوارى كرد وتى ئەی خەڵكی یەسریب ئەوە هەسارەى ئەو ئەحمەدەیە كە بەهۆی لەدایكبوونیەوە دەركەوتووە، ئێمەش سەرمان سوڕ دەما لەوە، ئیتر ماوەیەكى زۆر تێپەڕی و من بوومە پیاوێكی تەواو و خەڵكێكی زۆر مردن و خەڵكێكی تر هاتن، ئەمجار كەسێكی ترم بینی هاوارى دەكرد ئەى خەڵكی یەسریب وا ئەحمەد دەركەوت و ئەو نامووسە گەورە هاتووە بۆ لاى كە چووبوو بۆ لا مووسایش، هێندەی نەبرد بیستم لە مەككە كەسێك دەركەوتووە بانگەوازى پێغەمبەرایەتى دەكات، خەڵكێ لە ئێمە موسڵمان بوون، بەڵام قەزا وابوو من موسڵمان نەبووم تا پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) هاتە مەدینە.[15]
حوتاتى كوڕی زەید(رضي الله عنه)
ناوى حوتاتى كوڕی زەیدی كوڕی عەلقەمەی موجاشعیە، یەكێك بوو لە ئەندامانى وەفدى بەنى تەمیم، هاتە خزمەت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و موسڵمان بووە.[16]
دەوترێت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) برایەتى خستووەتە نێوان حوتات و موعاویەی كوڕی ئەبوو سوفیانەوەو دواتر حوتات كە مردووە موعاویە میراتى برایی لێ وەرگرتووە،[17] بەڵام دەزانین وەرگرتنى میراتى لە برایەتى كۆچەران و پشتیواناندا لەكارخرا، موعاویەش لە فەتحى مەككە یان كەمێك پێش فەتحى مەككە موسڵمان بوو، بۆیە ئەم رووداوە بەڵگەی دروستى نیە.
حوجر ئەبوو عەبدوڵا (رضي الله عنه)
ناوى حوجرەو كوڕێكی هەبوو بە ناوى عەبدوڵا كە فەرموودەیەكى لە باوكیەوە گێڕاوەتەوە، حوجر دەڵێت من لە دواى پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) قورئانم دەخوێند، ئەویش فەرموى (ئەی حوجر بیڵێ تا خوا بیبیستێت نەك من بیبیستم).[18]
حودەیر(رضي الله عنه)
ناوى حودەیرەو باسی لە فەرموودەیەكدا هاتووە،[19] ئیبن عومەر دەڵێت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) سوپایەكى نارد كە كەسێكیان لەناودا بوو ناوى حودەیر بوو، ئەو ساڵ كەمخۆراكی بوو، پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) خواردنى دا بە هەموویان بەڵام بیری چوو خواردن و توێشوو بدات بە حودەیر، حودەیریش داواى نەكرد و خۆڕاگر بوو و چاوەڕێی پاداشت بوو لاى خواو لە كۆتاى سوپاكەشدا بوو، ئەو دەیوت لا الە الا الله و الله اكبر و الحمد لله و سبحان الله و لا حول ولا قوە الا بالله، ئینجا دەیوت چاكترین توێشوو ئەمەیە ئەی خوایە، ئیتر بەردەوام ئەمەى دەوتەوە، ئەوەبوو جبرەئیل هات بۆ لاى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و پێی فەرموو (پەروەردگارم منى ناردووە بۆ لات تا هەواڵت پێ بدات تۆ توێشووت داوە بە هاوەڵەكانت و بیرت چووە توێشوو بدەیت بە حودەیر و ئەویش لە كۆتایی سوپاكەوەیەو دەڵێت لا الە الا الله و الله اكبر و الحمد لله و سبحان الله و لا حول ولا قوە الا بالله، ئینجا دەڵێت چاكترین توێشوو ئەمەیە ئەی خوایە، بۆیە ئەو قسانەى رووناكیە بۆ رۆژی دوایی، رووناكیەك هێندەى نێوانى ئاسمان و زەوى، بۆیە توێشووی بۆ بنێرە، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) كەسێكی بانگ كرد و توێشووەكەى حودەیری پێدا و فەرمانى پێكرد كە گەیشتە لاى ئەوەى پێی دەڵێت لەبەری بكات و كە توێشووەكەى پێدات هەروا پێی بڵێت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) سەلامت لێدەكات و هەواڵت پێدەدات كە ئەو بیری چووە توێشووت پێبدات و پەروەردگار جبریلی ناردووە بۆ لام و تۆی بیرخستوومەتەوەو ئەوەى بە جبرەئیل فەرمووەو شوێنی تۆی پێ فەرمووە، ئەوەبوو كە كابرا گەیشتە لاى حودەیر دەبینێت حودەیر دەڵێت لا الە الا الله و الله اكبر و الحمد لله و سبحان الله و لا حول ولا قوە الا بالله، ئینجا دەیوت ئەی خوایە چاكترین توێشوو ئەمەیە ، كابراش نزیك بوویەوە لە حودەیر و پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) چی پێ فەرمووبوو پێی گەیاند، حودەیریش سوپاس و ستایشی خواى كرد و وتى سوپاس بۆ پەروەردگارى جیهانیان كە لە سەروو حەوت ئاسمانەوە و لە سەروو عەرشیەوە منى بیربووەو باسى كردووم و رەحمى هەبووە بۆ برسێتی و لاوازیم، خوایە وەك چۆن پێشتر حودەیرت لەبیر نەكرد وایش بكە حودەیر تۆ لەبیر نەكات، كابرا ئەم قسانەى حودەیری لەبەر كرد و گەڕایەوە بۆ لاى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و بۆی باسكرد، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) فەرمووى (دەى ئەگەر سەرت بەرەو ئاسمان بەرز بكردایەتەوە بۆ ئەو قسەیەی، رووناكیەكت بەدیدەكرد درەوشاوە هێندەى نێوانى ئاسمان و زەوى).[20]
حوذافەى كوڕی نەصر(رضي الله عنه)
ناوى حوذافەى كوڕی نەصری كوڕی غانیمی قوڕەیشیە، پاش فەتحى مەككە موسڵمان بووە، لەگەڵ براكانیدا هەموویان بە نەخۆشی تاعوون مردن.[21]
حوذەیفەى كوڕی ئەوس(رضي الله عنه)
ناوى حوذەیفەى كوڕی ئەوسەو چەند فەرموودەیەكى لە پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوە.[22]
حوذەیفەى ئەزدى (رضي الله عنه)
ناوى حوذەیفەى كوڕی یەمانى ئەزدیە،[23] ئەم هاوەڵە كاربەدەستى پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) بوو.[24]
پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) حوذەیفەى نارد تا زەكاتى ئەزدیەكان كۆبكاتەوە، ئەویش زەكاتەكەى لە دەوڵەمەندەكان كۆدەكردەوەو دەیدایەوە بە هەژارەكانیان، كاتێك پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) وەفاتى كرد ئەوانە هەڵگەڕانەوەو ئامادە نەبوون زەكات بدەن، حوذەیفە نامەى نووسی بۆ خەلیفەى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) ئەبووبەكری صدیق و هەواڵەكەى پێدا، ئەبووبەكریش عیكریمەى كوڕی ئەبوو جەهلى نارد بۆیان،[25] عیكرمەش ژمارەیەك لەوانەى بەدیل گرت و بە حوذەیفەدا ئەوانى نارد بۆ لاى ئەبووبەكر.[26]
حورەیمیلەى كچی عەبدولئەسوەد(رضي الله عنه)
ناوى حورەیمیلەى كچی عەبدولئەسوەدى خوزاعیە، ئەم ئافرەتە زوو موسڵمان بوو و بەیعەتى دا بە پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و لەگەڵ جەهمى كوڕی قەیسی هاوسەریدا كۆچی كرد بۆ حەبەشەو لەو مێردەى هەریەك لە عەبدوڵا و عومەر و حەرمەلەى بوو، ئیتر پێی دەوترا ئومموحەرمەلە، حورەیمیلە لە حەبەشە كۆچی دوایی كرد.[27]
حوزابەى كوڕی نوعەیم (رضي الله عنه)
ناوى حوزابەى كوڕی نوعەیمى كوڕی عەمرە، لە هاوەڵانى دانیشتووى فەلەستینە، لە ساڵی غەزاى تەبووكدا موسڵمان بوو.[28]
حوزابەى سولەمى (رضي الله عنه)
ناوى حوزابەى سولەمیەو لە وەفدى بەنى سولەیمەو وەك وەفد هاتە خزمەت پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) و لە غەزاى حونەیندا شیعرێكی وتووە.[29]
حولەیس(رضي الله عنه)
ناوى حولەیسەو فەرموودەیەكى لە پێغەمبەرى خواوە (صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوە.[30]
حومامى كوڕی عومەر(رضي الله عنه)
ناوى حومامى كوڕی عومەرى ئەسلەمیە، لە سەردەمى نەفامیدا كە زینا زۆر بووە كابرایەك چوویە لاى ئافرەتێك و منداڵێكی لێی بوو ناوى نا حومام، ئینجا كە ئیسلام هات كابرا هات بۆ لاى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و سەبارەت بەو منداڵە پرسیاری لێكرد، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) فەرمانى پێكرد ئەو منداڵەی بباتەوە لاى خۆی.[31]
حومامى كوڕی جەمووح(رضي الله عنه)
ناوى حومامى كوڕی جەمووحى كوڕی زەیدە، لە پشتیوانانە، لە غەزاى ئوحوددا بەشدار بوو و تیایدا شەهید بوو.[32]
حومەمەى دەوسی (رضي الله عنه)
ناوى حومەمەى دەوسیە، هاوەڵی پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) بووە، دواى سەردەمى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) ژیا و لە سەردەمى عومەرى كوڕی خەتتابدا لە فەتحى ئەصبەهاندا بەشدارى كرد، جا لە جەنگەكەدا نزاى كرد و وتى خوایە حومەمە بانگەشەی ئەوە دەكات حەزى بە دیدارى تۆیە، خوایە ئەگەر راست دەكات ویستەكەى بهێنەرە دی، خوایە ئەگەریش درۆ دەكات لەناوى بەرە با حەزیش نەكات، خوایە حومەمە لەم گەشتەى نەگەڕێنیتەوە، ئەوەبوو لەو گەشتەیدا مرد، ئەبوو موساى ئەشعەریش دەیوت ئەی خەڵكینە ئەى خەڵكینە سوێند بەخوا ئەوەى لە پێغەمبەرمان بیستووە و هێندەى شارەزاییمان هەبێت حومەمە شەهیدە، تەرمەكەى حومەمە لە ئەصبەهان ئەسپەردە كرا.[33]
حومەیدی كوڕی ثهور(رضي الله عنه)
ناوى حومەیدی كوڕی ثهورى كوڕی حەزنە، كونیەكەى ئەبولموثهننایە، وەك وەفد هاتە خزمەت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و موسڵمان بوو، شاعیرێكی ناسراو و زۆر بەهێز بوو، دواى وەفاتى پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) ژیاوە، رایەك دەڵێت لە سەردەمى خیلافەتى عوثمانى كوڕی عەففاندا مردووە، رایەكی تریش دەڵێت تا سەردەمى ئومەوى ژیاوە.[34]
حومەیدی كوڕی عەبدورەحمان (رضي الله عنه)
ناوى حومەیدی كوڕی عەبدورەحمانى عامریە، هاودەم بە جونەیدى براى هاتە خزمەت پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم).[35]
حومەیلی كوڕی بەصرە (رضي الله عنه)
ناوى حومەیلی كوڕی بەصرەى كوڕی ئەبی بەصرەى غیفاریە، خۆی و باوكیشی و باپیریشی هاوەڵی پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) بون، ئەبووبەصرەى باپیری لە غەزاى خەیبەردا بەشدار بوو.[36]
حومەیمەى كچی صەیفى (رضي الله عنها)
ناوى حومەیمەى كچی صەیفی كوڕی صەخرە، هاوسەری بەرائی كوڕی مەعروورە، بەیعەتى دا بە پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم).[37]
حومەینەى كچی ئەبی طهلحە (رضي الله عنها)
ناوى حومەینەى كچی ئەبی طهلحەیە، ژنى خەلەفی كوڕی ئەسەد بوو، جا كاتێك خەلەف مرد ئەسوەدى كوڕی خەلەف حومەینەى باوەژنى خۆی بە هاوسەر گرتەوە، هێشتا ئەو كات ئەوە حەرام نەكرابوو، ئەوەبوو ئایەتى خوا دابەزی (ولا تنكحوا ما نكح اباءكم من النساء إلا ما قد سلف) ئیتر لەیەك جیابوونەوە.[38]
حومەییری كوڕی عەددی (رضي الله عنه)
ناوى حومەییری كوڕی عەددى قاریە، كاتێك عەبدوڵاى كوڕی ئەبی سەلوول مرد حومەییر هاوسەرەكەى ئەوی بەهاوسەرگرتەوەو چەند منداڵێكی لێی بوو.[39]
حومرانى كوڕی جابیر(رضي الله عنه)
ناوى حومرانى كوڕی جابیرى یەمامیە، وەك وەفد هاتووەتە خزمەت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم)، حومران دەڵێت بیستم پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) سێ جار فەرمووى وەیل بۆ بەنى ئومەییە.[40]
حومرانى كوڕی حارثه(رضي الله عنه)
ناوى حومرانى كوڕى حارثهی ئەسلەمیە، ئەمانە هەشت برا بوون كە هەموویان موسڵمان بوون و هەموویشیان لە بەیعەتى ريضواندا بەشدار بوون.[41]
حویەى كوڕی جاریە (رضي الله عنه)
ناوى حویەى كوڕی جاریەیە، لە جەنگى یەمامەدا شەهید بوو.[42]
حیببانى كوڕی بوح(رضي الله عنه)
ناوى حیببانى كوڕی بوححە، حیببان دەڵێت هۆزەكەى من بێباوەڕ بوون، بیستم پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) سوپایەكى ئامادە كردووە تا هێرش بكات سەریان، منیش هاتم بۆ لاى پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) و وتم هۆزەكەى من موسڵمانن؟ ئەویش فەرمووى جا وایە؟ وتم بەڵێ، شەو بە دواى پێغەمبەرەوە (صلى الله عليه وسلم) بووم تا بەیانى، بۆ نوێژی بەیانى بانگم دا، پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) جامێكی پێدام و منیش دەستنوێژم تێدا گرت، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) پەنجەكانى دەخستە ناو جامەكەوە، ئیتر دەتوت چەند كانیاوێك تەقیوە، ئینجا فەرمووى (هەركامتان دەیەوێت دەستنوێژ بگرێت با دەستنوێژ بگرێت)، منیش دەستنوێژم گرت و نوێژم كرد، ئینجا صەدەقەى هۆزەكەمى دایە دەست من تا كۆی بكەمەوە.[43]
حیببان لە فەتحى میصردا بەشدارى كرد و دواتریش هەر لەوێ نیشتەجێ بوو.[44]
حیببانى كوڕی حەكەم (رضي الله عنه)
ناوى حیببانى كوڕی حەكەمى سولەمیە، لە رۆژی فەتحى مەككەدا بەشدار بووە، پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) ئالآى بەنى سولەیمى دایە دەست حیببان، بەڵام دواتر ئالآكەى لێسەندەوەو دایە دەست یەزیدی كوڕی ئەخنەس، دواتریش حیببان لە غەزاى حونەینیشدا بەشدارى كرد.[45]
حيذیمی كوڕی عەمر(رضي الله عنه)
ناوى حذیمی كوڕی عەمرى ساعیدیە، كوڕێكى هەبوو بە ناوى زیاد.[46]
حيذيم لە حەجى ماڵئاواییدا بەشدار بوو، دەڵێت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) لە وتارەكەیدا فەرمووى (ألا إن دماءكم وأموالكم وأعراضكم عليكم حرام، كحرمة يومكم هذا، وكحرمة شهركم هذا، وكحرمة بلدكم هذا)،[47] (وریابن خوێن و ماڵ و ئابڕووتان لەسەرتان حەرامە وەك حەرامى ئەمڕۆتان و ئەم مانگەتان و ئەم وخاكەتان).
حیصنى كوڕی قەطهن (رضي الله عنه)
ناوى حیصنى كوڕی قەطهنى كوڕی زابیرى كەلبیە، لەگەڵ حارثهى براى وەك ئەندامێكی وەفدى كەلبیەكان هاتە خزمەت پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم)،[48] پێغەمبەرى خواش (صلى الله عليه وسلم) نامەى بۆ نووسی، هاوكات لەگەڵ خۆیدا براكەشی لەگەڵدا بوو.[49]
حیماس (رضي الله عنه)
ئەم هاوەڵە تەنها ناوى هاتووە، كوڕێكى هەبوو بە ناوى حەمید كە فەرموودەیەكى لە باوكیەوە گێڕاوەتەوە، حیماس دەڵێت ئێمە راكشابووین پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) هاتە ژوورەوە بۆ لامان و فەرمووى ئەى كوڕە شیرینەكانم فەرمان بە چاكە بكەن و رێگری لە خراپە بكەن.[50]
[1] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج1، ص 559.
[2] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج1، ص 559.
[3] - الإصابة في تمييز الحابة، ج2، ص 27.
[4] - المعجم الكبير للطبراني، الرقم 3520.
[5] - الإصابة في تمييز الحابة، ج2، ص 27.
[6] - أسد الغابة، ج1، ص 554.
[7] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 13.
[8] - صحيح ابن خزيمة، الرقم 2276، مسند أحمد بن حنبل، الرقم 17170، صصحه الألباني في صحيح و ضعيف الجامع الصغير و زيادته، الرقم 6281.
[9] - سنن الترمذي، الرقم 621، ضعفه الألباني في صحيح و ضعيف سنن الترمذي، الرقم 653.
[10] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 144.
[11] - المستدرك على الصحيحين، الرقم 6092، سكت عنه الذهبي، المعجم الكبير للطبراني، الرقم 2999.
[12] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 144.
[13] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 143.
[14] - المطالب العالية، الرقم 4352.
[15] - دلائل النبوة لأبي نعيم الأصبهاني، الرقم 37.
[16] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 29.
[17] - أسد الغابة، ج1، ص 555.
[18] - أسد الغابة، ج1، ص 564.
[19] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 42.
[20] - الحث على التجارة و الصناعة لابي بكر بن الخلال، رقم الحديث 103.
[21] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 43.
[22] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 43.
[23] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 45.
[24] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج5، ص 527.
[25] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج7، ص 101.
[26] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 45.
[27] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج7، ص 580.
[28] - أسد الغابة، ج2، ص 5.
[29] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 59.
[30] - الإصابة في تمييزالصحابة، ج2، ص
[31] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 119.
[32] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 120.
[33] - أسد الغابة، ج2، ص 75.
[34] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 126-127.
[35] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 128.
[36] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 130.
[37] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج7، ص 587.
[38] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج7، ص 587.
[39] - أسد الغابةن ج2، ص 78.
[40] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 120.
[41] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 120.
[42] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 220.
[43] - مسند أحمد بن حنبل، الرقم 17196، المعجم الكبير للطبراني، الرقم 3490، ضعفه شعيب الأرناؤوط، كما ضعفه الألباني في سلسلة الأحاديث الضعيفة، 10/341-342.
[44] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 12.
[45] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 13.
[46] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 46.
[47] - مسند أحمد بن حنبل، الرقم 18572، صحيح ابن خزيمة، الرقم 2622، السنن الكبرى للنسائي، الرقم 3874، المعجم الكبير للطبراني، الرقم 3396.
[48] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج1، ص 334.
[49] - أسد الغابة، ج1، ص 523.
[50] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج2، ص 119.